Mat 12 | NAS | STEP | Teketa dueꞌka niiꞌnaꞌmung Doong Uaanaꞌmung Jiisuuꞌ uiteꞌnaue~ tankinuko bakaninge barevare-nupoonge tee siompaama peeravorora niiꞌning biiꞌdaꞌpauꞌnung uiteꞌkoong sinang-koo untuꞌnooꞌ, eeꞌnoko naakoꞌpaama maaꞌauꞌ tamung tankinaama, Juꞌnupoong biikaang aarumo-koo tauraꞌpari otoinaꞌ.

Matthew 12

Tee Nianiaꞌ Doong Uaanaꞌmung-koong

(Mak 2:23-28; Luk 6:1-5)

1 Teketa dueꞌka niiꞌnaꞌmung Doong Uaanaꞌmung Jiisuuꞌ uiteꞌnaue~ tankinuko bakaninge barevare-nupoonge tee siompaama peeravorora niiꞌning biiꞌdaꞌpauꞌnung uiteꞌkoong sinang-koo untuꞌnooꞌ, eeꞌnoko naakoꞌpaama maaꞌauꞌ tamung tankinaama, Juꞌnupoong biikaang aarumo-koo tauraꞌpari otoinaꞌ. 2 Teka teinge Boto Keperuuꞌnavitue~ teeꞌ ooaarira aaꞌpauꞌ tee Jiisuuꞌ, “Ooveko, dakaning barevare-nupoong mintoomparimaang boto totoꞌpaitaaꞌ Doong Uaanaꞌmung-koong.” 3 Eeꞌnoko Jiisuuꞌke makuꞌurima aaꞌpuruꞌ, “Diiꞌke aming-koo teeꞌ tuumpimerimaang? Tampaꞌ noruꞌeri otong tee kapooꞌ Deevitaꞌke nkovuuꞌnung tenang tee peeravora, tee Deevitaꞌ eeꞌnoko teing nariꞌ otorokoꞌning ninka. 4 Kumponing bakanava-koo Deevitaꞌ koinura nkavura naiauꞌ tee taamang meekung, niiꞌninge nai-koo tauraꞌparavaꞌ, teka piristiꞌnuka nainge deekoꞌ nai-koo makosi. Eeꞌnoko teie Deevitaꞌke teing nariꞌ otorokoꞌning avurioꞌ boto totoꞌkoo tuumpiaavaꞌ. 5 Napoꞌ ee ampankeenaꞌdoring Moosesi-nung botoi tampuioꞌ teing piristiꞌnuka dootuuꞌnava pankava-koo pareka nkoaamaung bane tee Doong Uaanaꞌmung-koong boto otoi otoko, eeꞌnoko tuumpi-koo otoroaꞌ dootuuꞌnava pankava bakaang mintoong dau basi deempari otoko. 6 Teka ninge eeꞌ naurampimang, naning dootuuꞌnava pankava-koo dau basi aung anke otong. 7 Aung anaare kara Kumponinge aaꞌpuuꞌnung,

‘Ninge tee aarumo piaa unaa-anta-poꞌnung piamoi oꞌnong, tee boontunang deeaꞌ.’
(Osea 6:6)

Tenaare tasiꞌperi noruꞌering deekoꞌ diiꞌke ning tee tuumpiropa napoꞌ tuumpimeriarupeuꞌ. 8 Aiꞌ tee ning Tee Naning-naumpoꞌ Paning-etaing tee Ovoring Doong Uaanaꞌmung-koo eeꞌnoko tauraꞌ avorompeuꞌ nantoonge kapooꞌ nko-koo.”

Jiisuuꞌke Doong Uaanaꞌmung Taare-anta Nkovuuꞌnaꞌ

(Mak 3:1-6; Luk 6:6-11)

9 Eeꞌnoko teketa tenkenura biikaang pava dootuuꞌnava-koo tumparara Jiisuuꞌke nau-antavurikoꞌ narung naning teke otoko bireng duuaiꞌ. 10 Eeꞌnoko teinge Boto Keperuuꞌnavitue turang-koong taung besiꞌaama niaꞌaama aaꞌpauꞌ tee, “Arekeeꞌ, Doong Uaanaꞌmung ee taare-anta nko-koo tauraꞌpari otong?” 11 Jiisuuꞌke aaꞌpuruꞌ teing, “Diiꞌkoo niiꞌnung sipisipiꞌnavoroꞌ otoꞌevuing eeꞌnoko tevoroꞌ dinkung-koo duaꞌarapeuꞌ Doong Uaanaꞌmung, eeꞌnoko teie tevoroꞌ teꞌmung kompura ee taaruꞌuarupeuꞌ? Tee aaꞌ taaruꞌupeuꞌ. 12 Eeꞌnoko naning ee sipisipiꞌkoo dau basi deeaꞌ? Tee aaꞌ naning tee sipisipiꞌkoo dau basi. Teeꞌkoo botoi tauraꞌmurimaung Doong Uaanaꞌmung naning tampaꞌ nko-nko.” 13 Teketa Jiisuuꞌke aaꞌpuuꞌ tee naning, “Bireng tovoroꞌdaravai.” Eeꞌnoko tovoroꞌarara koontoꞌ bakei tamparuꞌkuuꞌ niiꞌnaang-pinaꞌ baꞌmaikoꞌnaang-pinaꞌ nariꞌ. 14 Teka teing Boto Keperuuꞌnavitu-koo-nupoong teketa siarira mumunsiariruꞌ Jiisuuꞌ dupisiꞌaavainaꞌ minkuaama.

Jiisuuꞌ Tee Botovotonaaꞌ Kumponinge Miruꞌniiꞌ

15 Teinge tavaavaꞌnaang mumunsiariko noruꞌuitaaꞌ Jiisuuꞌ teketa tenkenuko nantoong karingai siompauꞌ tee, eeꞌnoko teie taare-antavuruꞌ teing ookara biikaning siipananka. 16 Eeꞌnoko teie orokovuruꞌ teing tee Kumponing bauring siraꞌpaavarooꞌnaang. 17 Teeꞌ nkoarara tee dupe-antavuuꞌ tee kara Kumponinge tero tee nakaronung Aisaiaꞌ karantavuma~ minkuvuuꞌnung aaꞌpuuꞌnooꞌka,

18 “Aung tee nkaang muuꞌ tanatanara ninge miruꞌantuꞌnung. Tee eeꞌnung ninge piaavamaung, eeꞌnoko ning dotumaramaung tee-koo. Ninge tee nkaang Tanuaang tee-koo sipampaing eeꞌnoko teie teing Juꞌdeeaing koontoꞌnaꞌ aarumo nau-antavuriaing.
19 Tee tee nantoong ninka tatariꞌeeaukaꞌ, napoꞌ bokuaukaꞌ. Naninge taung pankenanka-koo bokuko bakaang aurong taaravuaukaꞌ.
20 Nantoong aruaruꞌnuka doonko mmeꞌuriaukaꞌ. Noruꞌ okiꞌnung sirivaaꞌuaukaꞌ, bera tee koontoꞌnung aarumo iriꞌantavui dau basi-antavuainooꞌke basi.
21 Eeꞌnoko tee-koo bakaang miring-koo ookara nantoonge noruꞌ sipaavai.”
(Aisaiaꞌ 42:1-4)

Jiisuuꞌ Orakaꞌ Minkuauꞌnaꞌ Tee Kopeu Baꞌmaikoꞌ Daang Tampaama

(Mak 3:20-30; Luk 6:43-45; 11:14-23; 12:10)

22 Teketa tee-anko naning maꞌnaang-poꞌnung kaputuꞌ karoaung tavoꞌauꞌ. Eeꞌnoko Jiisuuꞌke taare-antavuioꞌ karouꞌ, duta bantouꞌ. 23 Eeꞌnoko ookara nantoonge taꞌninaara aaꞌpauꞌ, “Aung pa tee Deevitaꞌ bauring, Kumponinge Pakoꞌpariꞌniiꞌ.” 24 Teka tenang teinge Boto Keperuuꞌnavitue teeꞌ taaravaara aaꞌpauꞌ, “Tee aaꞌ Kopeu bakaang purintoꞌke maꞌnari bataꞌurimaung, tee maꞌnari biikaang pankaing.”

25 Eeꞌnoko Jiisuuꞌke biikaang onou tasiꞌpura aaꞌpuruꞌ teing, “Ookara muuꞌnanka biiꞌka siivenkeꞌarimaing kare-nupoonge pini daakoꞌaarimaung. Eeꞌnoko napoꞌ tee puataꞌ niiꞌnooꞌ osi siivenkeꞌeemaing teie duaꞌarimainge. 26 Eeꞌnoko napoꞌ teie Sietaniꞌke bakanamuiaang bataꞌurira tee tee baka siivenkeꞌarapeuꞌ eeꞌnoko teeꞌkoo arekeeꞌ bakaang muuꞌ donkonui nariꞌ otopeuꞌ? 27 Eeꞌnoko ooveriko diiꞌ siontaarimaing-koo niiꞌning maꞌnari bataꞌaarimaing otorong. Eeꞌnoko ninge Kopeu ninka maꞌnari bataꞌaramaung tamperima deekoꞌ teing siontaarimainge baa ninka bataꞌaarimaung tamperikooꞌ? Arekeeꞌ, teing napoꞌ ning-pinaꞌ nariꞌ Kopeu bakaang purintoꞌke bataꞌaarimaing tamperererimaang ee? Teeꞌ taararaarira teinge tuutunantaariaing diiꞌ, aiꞌ teing teeꞌke niꞌninka nariꞌ nkomarimaing. 28 Teka Kumponing bakaang Tanuaang Meekunge maꞌnari bataꞌaramaung deekoꞌ tee muuꞌ Kumponing bakaang tee diiꞌanko taaꞌniꞌpoi poing.

29 “Aiꞌ naninge naning purintoꞌ bakanava-koo arekeeꞌ koinura ookara kapooꞌ bakaning nkavupeuꞌ tee naning purintoꞌ tutung daiꞌuaꞌ? Daiꞌura deekoꞌ pariꞌupeuꞌ bakanava-kooning kapooꞌnanka. ^{▼▼12:29Jiisuuꞌ teeꞌke, Sietaniꞌ puruꞌuitaaꞌ pariꞌumaung teing pinkaꞌurimaing.} 30 Eeꞌnoko diiꞌke tasiꞌmeriarura diiꞌ teing ning-koo kare-nupoong, eeꞌnoko diiꞌ niꞌninka nariꞌ nantoong oosiarampiarura diiꞌ purarenkaꞌ nkonuka Kumponing bakaang muuꞌketa. 31 Teeꞌkoo eeꞌ naurampimang, tee aung diikaang orakaꞌnko tontaꞌaravaukaꞌnung, aiꞌ ookara orakaꞌ nkonanka eeꞌnoko orakaꞌ minkunanka nantoong biikaning teing tontaꞌaravaining, teka naning Tanuaang Meekung Kopeu dovang tampuma orakaꞌ minkuvumaung tontaꞌanta kompuaukaꞌnung. 32 Eeꞌnoko baa tee naning tee ning Tee Naning-naumpoꞌ Paning-etaing orakaꞌ minkumuaing tee Kumponinge tontaꞌanta-koo makosi. Teka tee naning Tanuaang Meekung mintoomparako orakaꞌ minkuvuaing tee tee tontaꞌanta-koo makosi deeaꞌ, enang anke aung batei-koo napoꞌ damaꞌke damaꞌnung batei-koo. 33 Sinang tampara tamperiaing deekoꞌ tevari koiꞌnavari teeꞌ nariꞌ tampavari tamperiaing. Sinang orara deemparako deekoꞌ tee koiꞌ tevari oravari tang-koo makosi, aiꞌ ookara koiꞌnanka tee sinang-koo tasiꞌparampimaung. Enang arekeeꞌkoo kapooꞌ tampeng nkoanko Kopeu-etaing tamperimaunge? 34 Diiꞌ borukoporonuka doparopa-poꞌning, diiꞌ teing oreng masikeng siraꞌdarimaing kapooꞌ koontoꞌnaꞌ minku paaꞌerima! Aiꞌ kapooꞌ tee domang-koo otoing piamparako karange minkuerimaung. 35 Teie naning tamparai tee teieta tampara domang-koong koreꞌnang-eta tampara tavoꞌantavumaung eeꞌnoko teie naning orarai tee teieta orarananka domang-koong koreꞌnang-eta orara tavoꞌantavumaung. Eeꞌnoko naning orarai orananka kapooꞌnanka tavoꞌantavukooꞌ bakaang domang-koo oreng koreꞌnang otoꞌevumaing-eta. 36 Teka ninge eeꞌ naurampimang, teꞌmung simpeꞌ nkonaꞌmung tee ookara karananka anutua minkuerimaing siraꞌderuriko makuꞌeriaing. 37 Teie eeꞌnunge diikaang karanankai simpeꞌduriaining diiꞌ koontoꞌnuka niiꞌnooꞌ koontoꞌnuka deeaing tanturiaing deekoꞌ.”

Taaꞌniꞌanta Oo-koo Niiꞌninge Piavorouꞌnaꞌ

(Mak 8:11-12; Luk 11:29-32)

38 Teketa tenang teinge Boto Keperuuꞌnavitue eeꞌnoko napoꞌ teing boto nau-antanukai aaꞌpauꞌ tee, “Nau-anta, niiꞌ taaꞌniꞌanta dake nkoveko oo-koo piamorimang.” 39 Jiisuuꞌke makuꞌuma aaꞌpuruꞌ, “Diiꞌ enanavarang bakei oreng, nampeesi orarinuka-pinaꞌ diikaang Ovoring siperima, tosirarima aaꞌmerimaing, ‘Taaꞌniꞌanta paning-etaing iroꞌ naumeriko deekoꞌ taararampiaing.’ Bakei Kumponinge diiꞌ taaꞌniꞌanta nau-koo kasivuarura narung masikung aruriiꞌnaang, aaꞌnoaing: Teie ning taaꞌniꞌanta deeng-antamuaing temuꞌ tee nakaronara Joonaꞌ taaꞌniꞌanta deeng-antavuuꞌnaꞌ. 40 Eeꞌ, teeꞌ nariꞌ nkoaravaing tee taviꞌ pankaing-koo keꞌde-koo kuunge Joonaꞌ beenang doong eeꞌnoko muung beenang otokotaaꞌ taaꞌniꞌantavari daaꞌaruꞌnaꞌ napoꞌ teeꞌ nariꞌ ning Tee Naning-naumpoꞌ Paning-etaing beenang doong eeꞌnoko napoꞌ muung beenang kansiꞌkoo kuunge oꞌnokotaaꞌ daaꞌmaravaing taaꞌniꞌantamari. 41 Teꞌmung simpeꞌ nkonaꞌmung teing Nineva-nupoong teinge daaꞌariaininge diiꞌ ninka enanavarang ninka nariꞌ eeꞌnoko napoꞌ diiꞌ kiimata-koo makosinuka tantaariaining Joonaꞌ daankiarako temuꞌ bereꞌariruꞌning deemparima, eeꞌnoko ee aing, naning aaꞌnaꞌ pankaing Joonaꞌ puruꞌui otoing aung anke daankiarako diiꞌ bereꞌdariaung. 42 Napoꞌ teꞌmung simpeꞌ nkonaꞌmung teni ovorinaang ^{▼▼12:421 Dauraronanka 10:1-10} amenteiꞌketa depeto pouꞌnanie nariꞌ diiꞌ emuꞌnavarang ninka daaꞌarara diiꞌ kiimata-koo makosinuka tanturiaing, teni kansiꞌkoo basi-aapeita pouꞌnani deemparama Solomoniꞌ bakaang norukasiꞌkoo baroromparaaꞌnaang, eeꞌnoko ee aing Solomoniꞌkoo dau basi aung anke otoko oomeri barorontariaꞌ otong.”

Maꞌnari Bataꞌniiꞌnanka Toroaripeuꞌnaꞌ

(Luk 11:24-26)

43 Eeꞌnoko Jiisuuꞌke kato nau-antavurima aaꞌpuruꞌ, “Tenang maꞌnaang orara tamung bataꞌnisi naning-eta tenkenura avitoitoi nanupeuꞌnung ntong otoaꞌnairue uaavoainooꞌ besiꞌuma. 44 Eeꞌnoko tokoo oovuarura aaꞌpupeuꞌ, ‘Ning toromaravaing napoꞌ nkanava ning mouꞌnava-koo.’ Eeꞌnoko tenang toroarara kiiroraaꞌari neriarioꞌ oovupeuꞌ Tanuaang Meekung borivuaruko bakaang domang-koo. 45 Teketa bera teie ~kenaanka-taa maꞌnari napoꞌ bokuvurira toroaripeuꞌ baruꞌ aaꞌnaꞌ oreng tee puruꞌai. Eeꞌnoko teing tumparira tee-koo otoropeuꞌ, eeꞌnoko asiꞌnung otootoꞌ tee naning bakaang bakei aaꞌnaꞌ oraruꞌkupeuꞌ tutung otokoꞌnooꞌketa. Teeꞌ eeꞌnaꞌ nariꞌ nkoaravaing teing-koo aing-koo nantoong-koo emuꞌnavarang-koo oreng-koo.”

Jiisuuꞌ Baumaraang Makosinuka Baata?

(Mak 3:31-35; Luk 8:19-21)

46 Tenang Jiisuuꞌke nantoong karinga karavuriko teni bauko eeꞌnoko baaraꞌmainkaang teꞌ porora damaꞌdue donkonai Jiisuuꞌ kara-koo piavorokoꞌ. 47 Teketa naninge narunge Jiisuuꞌ nauvuma aaꞌpuuꞌ, “Daaraꞌmainkaang eeꞌnoko dauko damaꞌdue donkonai otorong, daꞌ kara-koo piavoromang.” 48 Jiisuuꞌke tee naning karavukoꞌnung makuꞌuma aaꞌpuuꞌ, “Baa teni nkoꞌ, eeꞌnoko baata teing ntaraꞌmainkaang?” 49 Teketa teing bakaning barevare-nupoong toompurima aaꞌpuuꞌ, “Aing teing ninge nkoꞌ makosinuka eeꞌnoko napoꞌ aing teing ntaraꞌmainkaang. 50 Aiꞌ baata teing Mmaꞌ paning-koong bakaang pia siompaamaing teing teing eeꞌning ninge aaꞌning makosinuka: ntaraꞌmainkaang, mmarikaampi eeꞌnoko nkoꞌdovo.”